Jose Mari Esparza (Tafalla. 1.951) idazle eta editorea “eskertuta eta hunkituta” agertu da ostegun honetan, martxoaren 7an, Bergarako Seminarixoa aretoan ospatutako ‘Monzon-Ganuza. Euskal Utopikoei Saria’ ekitaldian. Olaso Dorrea Fundazioak eta Bergarako Udalak antolatutako sari hauek Esparza omendu nahi izan dute, bizitza osoan euskal kulturgintzaren alde egindako lanagatik.
Bere hitzartzean, Esparzak adierazi duenez “txalupa txikia da gurea, datozen urteetan hondoratuko dena abertzale guztiak batzen ez bagara. Zorionez Euskal Herrian badago jende asko sari utopiko hau merezi duena, gure herriaren zaindari izan direlako. Sari hau zuen guztiontzako da. Zuek gazteak, hurrengo belaunaldietako utopikoak, izango zarete gure herria zainduko dutena”.
2021ean, Telesforo Monzon hil zeneko 40. urteurrenaren testuinguruan, sortu ziren Monzon-Ganuza sariak. Euskal Herriari, bere kultura, hizkuntza, historia eta etorkizunari bizitza osoko lana eskaini dioten bergarar zein Bergaraz gaindiko herritarrak omentzea du helburu Monzon-Ganuza sariak. Lehenengo Monzon-Ganuza saria Libe Goñi Garate Seaskako lehen irakasleari eman zitzaion, eta bigarrena Jose Luis Elkorori eta Mari Karmen Aiastuiri. Iazkoa, berriz, Xabier Amuriza bertsolariak jaso zuen.
Sari honek generazio arteko lotura egitea ere badu helburu, artista gazteen lana sustatzearekin batera. Hori dela eta, Esparzak Gala Knörr (Gasteiz, Araba, 1984) artista eta EHUko ikertzaileak landutako ‘He was the adventurer’ artelana jaso du. Fermin Balentzia abeslari nafarrak ere parte hartu du ekitaldian, ‘Si canta Tafalla, canta Euskal Herria’ abestia areto guztira zabalduz.
Ekitaldian bertan, Gorka Artola Bergarako alkateak ere Esparzaren ibilbidea goraipatu du: “Euskadizentrismo batean bizi gara; erakunde publikook askotan gure Erkidegora mugatzen dugula gure lana, Euskal Herriaren bisio eta misio global hori ahaztuz. Eta bat-batean Jose Maritaz gogoratzen gara, eta konturatzen gara askotan Jose Marik eta bere kideek norabidea zehazten digutela Nafarroa hegoaldetik. Eta Monzon-Ganuza Sariak ikuspegi hori berreskuratzeko jaio ziren, hain zuzen Euskal Herrian ditugun mota ezberdinetako erreferenteak omentzeko”.
Zentzu horretan, 2019an Tafallan gertatutako uholdeen ondorioz Tafalla eta Bergarako gazteen artean sortu den harremana nabarmendu du Artolak: “Nafarroa eta Gipuzkoa, Tafalla eta Bergara, hain urruti eta, era berean, hain gertu. Hain ezberdin eta, era berean, hain solidario. Eta zegatik ez, hain parrandazale. Badakit bi herrion artean sortu den harreman polit horrek ez duela Euskal Herriaren etorkizuna argituko, baina auzolanari esker sortutako harreman horri esker Tafalla eta Bergara gertuago gaude”.
Bere aldetik, Iratxe Esnaola Olaso Dorrea Fundazioko presidentea Esparzari zuzendu zaio: “Agenda militantea izan duzu. Bizitza militantea izan da zurea. Katedratikoek edota juristek salatzen ez zutena, langileek kontatu zenutela defendatu izan duzu. Bazela hutsune bat hor. Eta ez dela besteek gure memoria berreskuratu arte zain egon behar. Are, memoria borroka esparrua dela”.
Esnaolak Esparzak saria jasotzearen arrazoiak nabarmendu ditu: “Horregatik da saria zuretzat, Jose Mari. Zure bizitza osoa Euskal herriari, bere hizkuntza, kultura, historia eta etorkizunari eskaini diozulako. Zorionak bihotz-bihotzez eta mila esker herri honi eman diozun guztiagatik”.
Esparzaren biografia
Jose Mari Esparza Zabalegi, 1951ko azaroaren 23an jaio zen, inoiz abandonatu ez duen herrian, Tafallan.
Iruñeko salestarren eskolan egin zituen ikasketak eta 17 urterekin hasi zen lanean, orduan Luzuriaga eta orain Fagor Ederlan deitzen zuten fabrikan. 20 urtez izan zen metalgintzako langile eta sindikalista bezala, langileen eskubideen defentzadaile. Fabrikan erabili zuen lehen aldiz inpreta bat eta bertan ikasi zuen panfletoak egiten, Fusión obrera aldizkari klandestinoan. Gero editore bezala egingo zuen lana orduan hasi zela esan du sarritan eta bere argitaletxea sortu zuenean ere panfletoak egiten jarraitu zuela, hitzekin eta ideiekin gizartea transformatu daitekeela sinetsita, eta bokazio politiko berberarekin. Luzaroan, Jose Mari Esparza fabrikan lan egiten zuen editore militantea izan zen.
1985ean, Altaffaylla Kultur Taldea sortzen lagundu zuen, Merindad Kultur Elkartea sortzen lagunduko zuen bezala, eta urte bete geroago elkarteak Nafarroako historia ezagutzeko ezinbesteko tresna bihurtuko zen lan fundamentala argitaratu zuen, Navarra 1936. De la esperanza al terror, gerra Zibilean faxistek hildakoen izendegia eta Nafarroan faxismoak eragindako biolentziaren kronika egiten duen lan historiko monumentala. Memoria historikoa berreskuratzeko ahalegin monumentalak sekulako arrakasta izan zuen irakurleen artean eta bere metodologia erreferente bilakatu zen Estatu osoan memoria historikoa berreskuratzeko ahaleginetan zebiltzan ikerlari eta historialarientzat.
1987an, lan horren arrakastak bultzatuta eta elkartearen laguntzari esker eta Juanjo Marko lankidearekin batera, fabrikako lana uztea erabaki zuen eta Tafallan bertan, Altafayllan erakutsitako ispiritu militante berberarekin, argitaletxe euskaldun, aurrerakoi, profesional eta abertzale bat zabaltzea. Arbasoek komunikatzeko erabiltzen zuten perkusio-tresnaren izena jarri zioten, Txalaparta. Denborarekin, Tafallako euskal argitaletxea, Euskal Herriko argitaletxe historiko bilakatuko zen. Txalapartako editore izan dira, besteak beste, Iñaki Egaña, Mari Jose Ruiz, Tere Villar, Pernando Barrena, Gari Berasaluze, Eider Rodriguez, Mikel Soto, Jon Jimenez edota Garazi Arrula.
Oraindik berredizioak egiten jarraitzen duen Luigi Bruniren ETA, Historia política de una lucha armada izan zen argitaletxeak argitaratutako lehenbiziko liburua eta ordutik 1000tik gora argitaratu ditu, besteak beste, Euskadi eta Askatasuna lan entziklopedikoa, euskal gatazka ulertzeko ezinbesteko lan entziklopedikoa.
Txalaparta sortu eta gutxira, argitaletxearen bideragarritasun ekonomikoa ziurtatzeko eta proiektu editorialaren independentzia bermatzeko, Txalapartako taldeak Gure Liburuak izeneko irakurleen komunitatea sortu zuen. Gaur egun, komunitate horrek bizirik jarraitzen du, Txalaparta Kluba izenarekin, eta 40 argitaletxe independente baino gehiagoren liburuak saltzen eta zabaltzen ditu.
Nazioarteko oso katalogo zabala izan du Txalapartak, bereziki Afrikako eta Hego Ameriketako idazleen lanei leku egin die eta bere ibilbide historikoan zehar nazioarteko hainbat argitaletxerekin harremanak sendoak sortu ditu, besteak beste, Mexikoko Hera, Uruguaiko Trilce eta Txileko LOM argitaletxe independente historikoa eta erreferentziazkoak. 2002an, Txalapartak Alianza Internacional de Editores Independientes sortzen lagundu zuen. Egun, mundu osoko 60 herrialdeetako 800 argitaldari baino gehiago biltzen dituen nazioarteko elkartea.
Erretiroa hartu bitartean, Txalapartako editore eta zuzendari izan zen Esparza, ia 30 urtez, eta 2009tik aurrera editore baita ere Euskal Memoria fundazioan. Tarte horretan, Txalapartan gehien bat, baina Altaffayllan ere, dozenaka liburu argitaratu ditu, bereziki, historikoak eta saiakera arlokoak baina baita nobela arrakastatsuak ere (Potosí, Andanzas de un navarro en la guerra de las naciones, Txalaparta, 1996). Bere burua euskaldundu zuen belaunaldi bateko kide, eta Tafallako ikastolaren aldeko mugimendu herritarraren parte, Esparzak gaztelaniaz idatzi du nagusiki.
Bere liburuek beti izan dira ondo hartuak irakurleen artean eta hainbat berredizio izan dituzte. Arrakastatsuenetakoak aipatzearren, Abajo las quintas! La oposición histórica de Navarra al ejército español, (Txalaparta, 1994), Cien razones por las que dejé de ser español (Txalaparta, 2006) eta La sima. ¿Qué fue de la familia Sagardía? (Txalaparta, 2015). Daukaten balio entzikopediko eta akademiko fundamentalagatik ezinbestean aipatu beharko lirateke baita beste bi ere, Vascosnavarros. Guía de su identidad, lengua y territorialidad (Txalaparta, 2012) eta Mapas para una Nación. Euskal Herria en la cartografía y en los testimonios históricos, (Txalaparta, 2011). Horrez gain, Altaffayllarekin argitaratu ditu bere herriko historiari buruzko lan erreferentzialak, Tafallaren historia eta Historia de Tafalla.
2018an, eta editore bezala Txalapartan egindako lana oinarri hartuz, Apología. Memorias de un editor rojo-separatista, Txalaparta, 2018 liburu biografikoa idatzi zuen eta Iparragirreren kantu ezaguna Euskal Herriko ereserki bihurtzeko mugimenduari bultzada eman zioten bi liburu publikatu ditu berriki, Biografía del Gernikako Arbola. Himno de Euskal Herria, (Txalaparta, 2020) eta Gernikako Arbolaren biografia (Altaffaylla 2020).
Azken hilabeteotan, amaitzear zituenak bukatzen ari dela iragarri du Esparzak eta amaitzen dituenean, guztira, 30 bat liburu izango dituela argitaratuta.
Liburuez gain, ehunka artikulu idatzi ditu prentsan eta mugimendu politiko askotan parte hartu du, modu esanguratsuan, besteak beste, Elizaren inmatrikulazioen kontrako kanpainan.
• (es) Tafalla Vascona: aportaciones a la historia de Tafalla y su comarca, José Mari Esparza, 1980, 145 p., ISBN 8430018816.
• (es) Un camino cortado: Tafalla, 1900-1939, Elkar, 1985, 299 p., ISBN 8475292313.
• (es) Navarra 1936. De la esperanza al terror, con Mari Jose Ruiz Vilas y Juan Carlos Berrio Zaratiegui (VV.AA.), Tafalla, Altaffaylla, 1986, 875 p., ISBN 9788493752257.
• (es) Jotas Heréticas de Navarra, Altaffaylla, 1988, 200 p., ISBN 9788493752257.
• (es) Obreros somos…1969-1989. El Movimiento Obrero en la comarca de Tafalla, Altaffaylla, 1989, 160 p., ISBN 8440469043.
• (es) Abajo las quintas! La oposición histórica de Navarra al ejército español, Txalaparta, 1994, 337 p., ISBN 8481369195.
• (es) Potosí: andanzas de un navarro en la guerra de las naciones, Txalaparta, 1996, 259 p., ISBN 8481360287.
• (eu) Tafallaren historia, Altaffaylla, 2001, 2 t., 1522 p., ISBN 8493095737.
• (es) Historia de Tafalla, Altaffaylla, 2001; 2 t.. 1522 p., ISBN 8493095702.
• (es) Réquiem para sordos, Txalaparta, 2004; 294 p., ISBN 8481363871.
• (es) Cien razones por las que dejé de ser español, Txalaparta, 2006, 376 p., ISBN 8481364657.
• (es) Como puta por rastrojo. Origen y uso de algunos dichos navarros, con Sergio Eskiroz, Altaffaylla, 2009; 152 p., ISBN 9788493478261.
• (es) Tafalla. Historia y Fotografía. Historia eta Argazkilaritza. 1867-1930. Coord. (VV.AA.) Altaffaylla, 2009; 354 P., ISBN 9788493752200.
• (es) Escándalo Monumental. La privatización de las iglesias, ermitas, casas, tierras y otros bienes públicos de Navarra. Coord. (VV.AA), Altaffaylla, 2009; 324 p., ISBN 9788493478223.
• (es) Mapas para una Nación. Euskal Herria en la cartografía y en los testimonios históricos, Txalaparta, 2011; 232 p., ISBN 848136620X.
• (eu). Euskal Herria kartografian eta testigantza historikoetan, Berria, 2012, 127 p., ISBN 978-84-936037-9-3.
• (es) Vascosnavarros. Guía de su identidad, lengua y territorialidad, Txalaparta, 2012, 856 p., ISBN 8415313411.
• (es) Los Pajes de Tafalla. Pioneros de la Jota navarra. Coord. (VV.AA), Altaffaylla, 2013; 258 p., ISBN 9788494055812.
• (es) La sima. ¿Qué fue de la familia Sagardia?, Txalaparta, 2015; 192 p., ISBN 9788416350179.
• (es) Nuestro pueblo despertará. David Jaime y la República vasconavarra, Txalaparta, 2016; 328 p., ISBN 9788416350445.
• (es) Tres tristes trileros. Del Burgo, Arbeloa y Aizpun. Franquismo, transición y territorialidad, con Floren Aoiz y Patxi Zabaleta, Txalaparta, 2016, 334 p., ISBN 9788416350643.
• (es) Apología. Memorias de un editor rojo-separatista, Txalaparta, 2018, 342 p., ISBN 9788417065546.
• (es) Biografía del Gernikako Arbola. Himno de Euskal Herria, Txalaparta, 2020, 246 p., ISBN 9788418252334.
• (eu) Gernikako Arbolaren biografia. Euskal Herriko ereserkia, Altaffaylla 2020, 248 p., ISBN 9788418252419.
P R O F I L A
Gala Knörr (1984, Gasteiz) artista eta ikertzaile bat da EHU/UPV-n, Parsons Paris eta Central Saint Martins ikastetxeetan ikasketak amaitu ondoren, baita Richmond Unibertsitatean ere ikasi duela. Bere prestakuntza Txomin Badiola, Richard Linklater eta Pedro G. Romeroren zuzendutako tailer eta klaseekin osatu du. Knörr, batez ere, margolari dena erabiliko du irudiak duten indarrari eta gure kontzientzia kolektiboan duten eraginari buruz hausnartzeko. Pinturatik abiatuz, bideoarekin, performancearekin eta idazkerarekin ere lan egin du, kultura erreala eta historian partekatutakoak erreserbatzeko asmoarekin.
Bere lana hainbat museotan eta galerietan erakutsi da nazioartean, hainbat tokitan, Guggenheim Museoa (Bilbo); DA2 (Salamanca); CentroCentro (Madril); La Casa Encendida (Madril); Le Port de Créateurs (Toulon); Raum MG16 (Kolonia); Montehermoso Kultur Etxea (Gasteiz); SB34 (Bruselas); La Térmica (Malaga); Fabra i Coats (Barcelona), besteak beste. Erresidantziak egin ditu Morpho-n (Antwerp), C3A-n (Córdoba), The Solomon R Guggenheim Museoan (New York), Cité Internationale des Arts-en (París), Centre for Postcolonial Studies-en Goldsmiths Unibertsitatean (Londres) eta AIRwro-n (Breslau), besteak beste.
Knörr hitzaldiak eman ditu eta tailerrak zuzendu ditu UGR-n (Granada) Arte Eskuolakoean, EHU/UPV-n (Gasteiz) Bellas Artes Fakultatean, Murciako Unibertsitatean (Murcia) Bellas Artes Fakultatean, CENDEAC-en (Murcia), Can Felipa-n (Barcelona), Zas Espazioa-n (Gasteiz) eta Saatchi Gallery-n (Londres).
Gaur egun, Galeria T20 (Espainia) eta Pablo’s Birthday (EE. UU.) agenteek ordezkatzen dute.
L A N A
‘He was the adventurer’
Tinta eta laka mihise gainean, 50x150cm-ko 3 panel bisagran, 2022.
Gala ia hiru urtez aritu zen Euskal Diasporaren ikusmen potentziala ikertzen eta lantzen, Robert Laxalt idazle euskal-iparramerikarraren eleberrian oinarrituta. Bi erakusketa egin zituen Salamancako DA2 museoan, eta bestea Murtziako T20 galerian.
Proiektu honetako lan bat aukeratu du, berarentzat giza mailan lan egin zuen politenetako bat izan zelako, eta gure historiari buruzko mundu bati ateak ireki zizkiolako, nolabait lotuta sentitu zenarekin alderatuta.
Salamancako DA2 museoko erakusketako komisario izan zen Adonay Bermudezen iritzi laburpena: Gure artistak, aurrez pentsatuta eta intentzioz, historia batera jotzen du, non gai nagusia migrazioek, bereziki Mendebaldeko herrialdean, betetzen duten oparotasunaren eta aberastasunaren bila doan. Knörr, iragana eta oraina konektatzeko gai da, aldi kronologikoan girotutako liburu/film batera joz.
AEB da euskaldunen kokaleku handiena orainaz hitz egiteko, mundu honetan kokatzeko, Sandro Mezzadra teorialari italiarrak dioen bezala, migrazioek “beste globalizazio bat” edo, hobeto esanda, gaur egungo globalizazio-prozesuen genealogia aitortu gabea osatzen baitute. Gala Knörren praktika artistikoan murgiltzeak esan nahi du beste kontakizun batzuk osatu ahal izateko edo, gutxienez, ezarritako diskurtsoei beste errealitate batzuk proposatzeko gai izatea. Bere obra iraganean murgiltzen da, askotan oso hurbileko iragana- irudi batzuk gure imajinario kolektibotik desager ez daitezen. Alde horretatik, zure huckleberry-ak -bere lanaren zati handi bat bezala- kezka soziopolitikoen, lotura historikoen, ziurgabetasun-prozesu edo -egoerei buruzko galderen eta ahaztutako edo ikusezin diren narratiben berreskurapenen konbinazio bati erantzuten dio.
Epai-mahaikideen balorazioa
Knörrri buruz hau diote epai-mahaikideek: Gizateriari interesatzen zaion guztia, arteari interesatzen zaio. Arduratzen gaituzten gaiak, ziurgabetasunaren horizontea, jada ziurrak ez diren ziurtasunak, gure patua, zalantzak, gure nahiak eta mundua ikusteko eta ulertzeko modu jakin bat osatzen duen guztia. Gala Knorr mugitzen da eszenatoki horretan. Kultura globalak, eroritako heroiaren kontakizun eta istorioek, kolonialismo kulturala gainditzen eta bidaiatzen duten irudien inguruan lan egiten dute, desberdintasunak berdintzen dituen globalizazioaren alde. Gala Knorrek, ikonografia figuratibo pertsonal batetik, ironia handiz zalantzan jartzen du irudimen kolektiboa, azpikultura periferiko eta baztertuen inguruan, itxuraz inozoa den faktura eta prozeduran nolabaiteko baldarra maneiatzen ditu, artista bikainaren aura humanizatuz eta hura hurbilduz. “herrikoia” , mass media estrategiak, marketina, zinema, ikus-entzunezko kultura edo sare sozialak berrasmatutakoak.
Artea eztabaidarako ibilgailu gisa, irudia munduaren esanahia zalantzan jartzeko tresna gisa, tokikoaren eta unibertsalaren arteko hierarkiak. Irudien eta mezuen esanahiari buruz galdetzen diguten istorio ironizatuak.
Aurreko urteetako sariak
Laugarren edizioa da aurtengo saria.
2021. urtean Libe Goñik Zaloak Ipiñaren artelana jaso zuen.
2022. urtean, berriz, Jose luis Elkorok eta Mari Karmen
Aiastuik Laida Lertxundik egindako lana jaso zuten.
2023. urtean Xabier Amurizak Iker Serranorena.
FORMAKUNTZA
2023 – Doctoranda en Investigación de Arte Contemporáneo, EHU/UPV, Bilbao
2011 MA Fine Art, Central Saint Martins, University of the Arts, Londres
2007 BFA Fine Arts, Parsons Paris, The New School, Paris
2002 Liberal Arts, Richmond University, Londres
FORMAKUNTZA OSAGARRIA
2023 ‘Sobre el significado de lo popular’, Taller Pedro G. Romero, La Casa Encendida, Madrid 2022 Encuentro VI, Taller de Laida Lertxundi y Ketuta Alexi-Meskhisvili, Azkuna Zentroa, Bilbao 2021 Art + Politics, HDK Valland – University of Gothenburg, Gotenburgo
2018 ‘Ejercitar la distancia, tantear el contacto’, Taller Txomin Badiola, Madrid45, Madrid
ARTE-EGONALDIAK
2023 C3A Centro de Creación Contemporánea de Andalucía, Córdoba
2023 MORPHO, Amberes
2022 Fundación Bilbaoarte Fundazioa, Bilbao
2022 Nautilus International Artist Residency, Lanzarote
2021 Tabakalera Centro Internacional de Cultura Contemporánea, San Sebastián
2021 AIRwro, Breslavia
2019 Cité Internationale des Arts, Paris
2018 Centre for Postcolonial Studies at Goldsmiths University, Londres
2018 Museu de Belles Arts de Castelló, Castellón
2017 The Solomon R. Guggenheim Museum, Nueva York
2016 Fundación Bilbaoarte Fundazioa, Bilbao
2016 La Térmica Centro de Cultura Contemporánea, Málaga
2015 Cité Internationale des Arts, Paris
BAKARKAKO ERAKUSKETAK
2023 The quick brown fox jumps over the lazy dog, Galeria T20, Murcia
2023 Soy tu huckleberry, DA2 (Domus Artium 2002), Salamanca
2021 How to Make Friends and Influence People, Centro Cultural Montehermoso, Vitoria-Gasteiz 2021 Champagne Supernova, Galeria T20, Murcia
2020 Tumbleweeds, Torre de Ariz Kultur Etxea, Basauri
2019 The Selfish Meme, Pablo’s Birthday, Nueva York
2019 Insert Witty Project Title, Museo Memoria de Andalucia Fundación CajaGranada, Granada
2018 Monument to Noman and Everyman, Museu de Belles Arts Castelló, Castellón de la Plana
2017 Electronic Superhighways, DMencía, Casa de la Cultura, Doña Mencía
2017 Self Identity is a Bad Visual System, Fundación Bilbaoarte Fundazioa, Bilbao
2015 WTF, Total Refreshment Studios, Londres
2015 High Wild and Free, Atelier Ministère des Affaires Étrangères, Cité Internationale Des Arts, Paris 2009 Los Subterráneos, Sala Paulo Freire, Vitoria-Gasteiz
2007 Turn on Tune In, Galerie Parsons Paris, Paris
ERAKUSKETA KOLEKTIBOEN HAUTAKETA
2023 Toda esa belleza, Espacio 451, Oviedo
2023 Reflexes Premi Miquel Viladrich, Institut d’Estudis Ilerdencs, Lleida
2023 Una Tradición Moderna, Uribitarte40 Fundación Bilbaoarte, Bilbao
2023 Presente Continúo, La Térmica, Málaga
2023 Pablo’s 21st Birthday, Pablo’s Birthday, New York
2023 Kill the Messenger, La Pera Projects, New York
2023 X Bienal de Artes Plásticas Rafael Botí, Centro de Arte Rafael Botí, Córdoba
2023 EAC, Museo de la Universidad de Alicante, Sant Vicent del Raspeig
2023 Premi Ciutat de Palma Antoni Gelabert, Casal Solleric, Palma
2023 The Invention of Nature, Raum MG16, Cologne
2022 ECOS #44 M. Benito ‘Pikete Seánce’, Sala Rekalde, Bilbao performance
2022 Puertas Abiertas, Fundación Bilbaoarte Fundazioa, Bilbao
2022 #FIGURACIONHACKER, Galeria Mayoral, Barcelona
2022 Selfie, Galeria Moises Pérez de Albeniz, Madrid
2022 Generación Agridulce, Fundación Carlos de Amberes, Madrid
2022 Obra Abierta Fundación Caja Extremadura, Centro Cultural Las Claras, Plasencia
2022 Encuentros Artísticos, Genalguacil Pueblo Museo, Genalguacil
2022 Basque Artist Program Exhibition, Guggenheim Museum, Bilbao
2022 Premi Fundació Vila Casas, Museo Can Framis, Barcelona
2022 Rapide et Furieux, Le Port de Créateurs, Toulon
2021 Mujeres por el Arte – Colección DKV, Atarazanas del Grao, Valencia
2021 Like nothing else in the universe, Where’s The Frame?, London
2021 VEGAP Propuestas, CentroCentro Cibeles, Madrid
2021 Awakening, Pablo’s Birthday, New York
2021 Gallery Delivery, Getxophoto Festival Internacional de Imagen, Getxo
2021 Ornamento: Gabinete ZAS #08, Zas Espazioa, Vitoria-Gasteiz
2021 Crisis en España. Arte Español en el Siglo XXI. Colección Artillería, Palacio Almudí, Murcia
2020 If the mountain won’t come to Miami…, La Pera Projects, New York
2020 On Paper, Pablo’s Birthday, New York
2020 Generación 2020, La Casa Encendida, Madrid
2019 The Plot is in the Process of Writting: Chapter 4 Tumbleweeds,
SB34-The Pool, Brussels performance
2019 Tumbleweeds, Cité Internationale des Arts, Atelier Canada Cartier, Paris performance
2019 New Entries, Galeria T20, Murcia
2019 Begira, Fundación Bilbaoarte Fundazioa, Bilbao
2019 La Encartada, La Encartada Fabrika-Museoa, Balmaseda
2019 La Gran Máquina, Embarrat Festival de Creació Contemporània, Museu Trepat, Tárrega
2018 Salón, Romo Kultur Etxea, Getxo
2017 HotelxHotel, Museo Carmen Thyssen, Málaga
2017 Un Mundo Ideal: El Supermercado del Antropoceno, Fabra i Coats, Barcelona
2017 Nada Sobra, Centro Cultural Galileo, Madrid
2016 Puertas Abiertas, Fundación Bilbaoarte Fundazioa, Bilbao
2016 Creadores, La Térmica Centro de Cultura Contemporánea, Málaga
2015 Signs That Say What You Want to Say (with Oliver Guy-Watkins),
Lights of Soho, London performance
2015 No Form and All Substance, Cité Internationale des Arts, Paris
2014 Threadneedle Prize: Figurative Art Today, Mall Galleries, London
2013 #DIESELREBOOT, Galeries Lafayette, Paris
2012 Journey to the Center of my Mind, Historical Monument 157, Los Angeles
2012 Bowiefest (with Jussi Brightmore), Institute of Contemporary Arts, London performance
2011 Central Saint Martins MA Fine Art Degree Show, CSM Charing Cross Road, London
2011 Readings with Katrina Palmer, Banner Repeater, London performance
2011 Art Clinic, Art Carboot Fair, Brick Lane Yard, London
2010 The New Pretenders, CSM Interim Show, The Bargehouse, London
2009 Penned, Lump Gallery, Raleigh
2009 Penned, Pinkard Gallery, Maryland Institute College of Art, Baltimore
2009 4’ 33’’, Bohemian Inc., Centro Cultural Montehermoso, Vitoria-Gasteiz performance
BEKAK, SARIAK ETA BESTE OHORE BATZUEN HAUTAKETA
2023 Premi Viladrich de Pintura Finalista
2023 Premio BMW de Pintura Selección
2023 Gobierno Vasco Departamento de Cultura Subvención Artes Plásticas
Modalidad de Creación-Producción
2022 Premio BMW de Pintura Selección
2022 Fundación Caja de Extremadura Premio Internacional de Arte Finalista
2022 Fundació Vila Casas Premi Pintura Finalista
2022 Gobierno Vasco Departamento de Cultura Subvención Artes Plásticas
Modalidad de Creación-Producción
2021 Fundación Bilbaoarte Fundazioa Beca de Cesión de Espacio
2020 VEGAP Propuestas
2020 XXIV Ayudas a la Creación Visual
2020 Centro Cultural Montehermoso Kulturunea Proyectos Artísticos
2019 Premio Generación
2020 Fundación Montemadrid / La Casa Encendida
2019 Beca Juan y Pablo de Otaola / Cité Internationale des Arts Paris
2019 Gobierno Vasco Departamento de Cultura Subvención Artes
Plásticas Modalidad de Creación-Producción
2018 Facultad de Bellas Artes de la Universidad de Granada FACBA’19
2018 Fundación Banco Santander VI Premio a la Producción Artística Finalista
2018 Gobierno Vasco Departamento de Cultura Subvención Artes Plásticas
Modalidad de Creación-Producción
2018 Consorci de Museus Cultura Resident Investigación Artística
2017 The Solomon R. Guggenheim Museum Beca Basque Artist Program
2016 Fundación Bilbaoarte Fundazioa Beca de Residencia Artística
2016 La Térmica Centro de Cultura Contemporánea Beca Creadores
2014 The Columbia Threadneedle Prize Artista Selección
FORMAKUNTZA
2023 – Doctoranda en Investigación de Arte Contemporáneo, EHU/UPV, Bilbao
2011 MA Fine Art, Central Saint Martins, University of the Arts, Londres
2007 BFA Fine Arts, Parsons Paris, The New School, Paris
2002 Liberal Arts, Richmond University, Londres
FORMAKUNTZA OSAGARRIA
2023 ‘Sobre el significado de lo popular’, Taller Pedro G. Romero, La Casa Encendida, Madrid 2022 Encuentro VI, Taller de Laida Lertxundi y Ketuta Alexi-Meskhisvili, Azkuna Zentroa, Bilbao 2021 Art + Politics, HDK Valland – University of Gothenburg, Gotenburgo
2018 ‘Ejercitar la distancia, tantear el contacto’, Taller Txomin Badiola, Madrid45, Madrid
ARTE-EGONALDIAK
2023 C3A Centro de Creación Contemporánea de Andalucía, Córdoba
2023 MORPHO, Amberes
2022 Fundación Bilbaoarte Fundazioa, Bilbao
2022 Nautilus International Artist Residency, Lanzarote
2021 Tabakalera Centro Internacional de Cultura Contemporánea, San Sebastián
2021 AIRwro, Breslavia
2019 Cité Internationale des Arts, Paris
2018 Centre for Postcolonial Studies at Goldsmiths University, Londres
2018 Museu de Belles Arts de Castelló, Castellón
2017 The Solomon R. Guggenheim Museum, Nueva York
2016 Fundación Bilbaoarte Fundazioa, Bilbao
2016 La Térmica Centro de Cultura Contemporánea, Málaga
2015 Cité Internationale des Arts, Paris
BAKARKAKO ERAKUSKETAK
2023 The quick brown fox jumps over the lazy dog, Galeria T20, Murcia
2023 Soy tu huckleberry, DA2 (Domus Artium 2002), Salamanca
2021 How to Make Friends and Influence People, Centro Cultural Montehermoso, Vitoria-Gasteiz 2021 Champagne Supernova, Galeria T20, Murcia
2020 Tumbleweeds, Torre de Ariz Kultur Etxea, Basauri
2019 The Selfish Meme, Pablo’s Birthday, Nueva York
2019 Insert Witty Project Title, Museo Memoria de Andalucia Fundación CajaGranada, Granada
2018 Monument to Noman and Everyman, Museu de Belles Arts Castelló, Castellón de la Plana
2017 Electronic Superhighways, DMencía, Casa de la Cultura, Doña Mencía
2017 Self Identity is a Bad Visual System, Fundación Bilbaoarte Fundazioa, Bilbao
2015 WTF, Total Refreshment Studios, Londres
2015 High Wild and Free, Atelier Ministère des Affaires Étrangères, Cité Internationale Des Arts, Paris 2009 Los Subterráneos, Sala Paulo Freire, Vitoria-Gasteiz
2007 Turn on Tune In, Galerie Parsons Paris, Paris
ERAKUSKETA KOLEKTIBOEN HAUTAKETA
2023 Toda esa belleza, Espacio 451, Oviedo
2023 Reflexes Premi Miquel Viladrich, Institut d’Estudis Ilerdencs, Lleida
2023 Una Tradición Moderna, Uribitarte40 Fundación Bilbaoarte, Bilbao
2023 Presente Continúo, La Térmica, Málaga
2023 Pablo’s 21st Birthday, Pablo’s Birthday, New York
2023 Kill the Messenger, La Pera Projects, New York
2023 X Bienal de Artes Plásticas Rafael Botí, Centro de Arte Rafael Botí, Córdoba
2023 EAC, Museo de la Universidad de Alicante, Sant Vicent del Raspeig
2023 Premi Ciutat de Palma Antoni Gelabert, Casal Solleric, Palma
2023 The Invention of Nature, Raum MG16, Cologne
2022 ECOS #44 M. Benito ‘Pikete Seánce’, Sala Rekalde, Bilbao performance
2022 Puertas Abiertas, Fundación Bilbaoarte Fundazioa, Bilbao
2022 #FIGURACIONHACKER, Galeria Mayoral, Barcelona
2022 Selfie, Galeria Moises Pérez de Albeniz, Madrid
2022 Generación Agridulce, Fundación Carlos de Amberes, Madrid
2022 Obra Abierta Fundación Caja Extremadura, Centro Cultural Las Claras, Plasencia
2022 Encuentros Artísticos, Genalguacil Pueblo Museo, Genalguacil
2022 Basque Artist Program Exhibition, Guggenheim Museum, Bilbao
2022 Premi Fundació Vila Casas, Museo Can Framis, Barcelona
2022 Rapide et Furieux, Le Port de Créateurs, Toulon
2021 Mujeres por el Arte – Colección DKV, Atarazanas del Grao, Valencia
2021 Like nothing else in the universe, Where’s The Frame?, London
2021 VEGAP Propuestas, CentroCentro Cibeles, Madrid
2021 Awakening, Pablo’s Birthday, New York
2021 Gallery Delivery, Getxophoto Festival Internacional de Imagen, Getxo
2021 Ornamento: Gabinete ZAS #08, Zas Espazioa, Vitoria-Gasteiz
2021 Crisis en España. Arte Español en el Siglo XXI. Colección Artillería, Palacio Almudí, Murcia
2020 If the mountain won’t come to Miami…, La Pera Projects, New York
2020 On Paper, Pablo’s Birthday, New York
2020 Generación 2020, La Casa Encendida, Madrid
2019 The Plot is in the Process of Writting: Chapter 4 Tumbleweeds,
SB34-The Pool, Brussels performance
2019 Tumbleweeds, Cité Internationale des Arts, Atelier Canada Cartier, Paris performance
2019 New Entries, Galeria T20, Murcia
2019 Begira, Fundación Bilbaoarte Fundazioa, Bilbao
2019 La Encartada, La Encartada Fabrika-Museoa, Balmaseda
2019 La Gran Máquina, Embarrat Festival de Creació Contemporània, Museu Trepat, Tárrega
2018 Salón, Romo Kultur Etxea, Getxo
2017 HotelxHotel, Museo Carmen Thyssen, Málaga
2017 Un Mundo Ideal: El Supermercado del Antropoceno, Fabra i Coats, Barcelona
2017 Nada Sobra, Centro Cultural Galileo, Madrid
2016 Puertas Abiertas, Fundación Bilbaoarte Fundazioa, Bilbao
2016 Creadores, La Térmica Centro de Cultura Contemporánea, Málaga
2015 Signs That Say What You Want to Say (with Oliver Guy-Watkins),
Lights of Soho, London performance
2015 No Form and All Substance, Cité Internationale des Arts, Paris
2014 Threadneedle Prize: Figurative Art Today, Mall Galleries, London
2013 #DIESELREBOOT, Galeries Lafayette, Paris
2012 Journey to the Center of my Mind, Historical Monument 157, Los Angeles
2012 Bowiefest (with Jussi Brightmore), Institute of Contemporary Arts, London performance
2011 Central Saint Martins MA Fine Art Degree Show, CSM Charing Cross Road, London
2011 Readings with Katrina Palmer, Banner Repeater, London performance
2011 Art Clinic, Art Carboot Fair, Brick Lane Yard, London
2010 The New Pretenders, CSM Interim Show, The Bargehouse, London
2009 Penned, Lump Gallery, Raleigh
2009 Penned, Pinkard Gallery, Maryland Institute College of Art, Baltimore
2009 4’ 33’’, Bohemian Inc., Centro Cultural Montehermoso, Vitoria-Gasteiz performance
BEKAK, SARIAK ETA BESTE OHORE BATZUEN HAUTAKETA
2023 Premi Viladrich de Pintura Finalista
2023 Premio BMW de Pintura Selección
2023 Gobierno Vasco Departamento de Cultura Subvención Artes Plásticas
Modalidad de Creación-Producción
2022 Premio BMW de Pintura Selección
2022 Fundación Caja de Extremadura Premio Internacional de Arte Finalista
2022 Fundació Vila Casas Premi Pintura Finalista
2022 Gobierno Vasco Departamento de Cultura Subvención Artes Plásticas
Modalidad de Creación-Producción
2021 Fundación Bilbaoarte Fundazioa Beca de Cesión de Espacio
2020 VEGAP Propuestas
2020 XXIV Ayudas a la Creación Visual
2020 Centro Cultural Montehermoso Kulturunea Proyectos Artísticos
2019 Premio Generación
2020 Fundación Montemadrid / La Casa Encendida
2019 Beca Juan y Pablo de Otaola / Cité Internationale des Arts Paris
2019 Gobierno Vasco Departamento de Cultura Subvención Artes
Plásticas Modalidad de Creación-Producción
2018 Facultad de Bellas Artes de la Universidad de Granada FACBA’19
2018 Fundación Banco Santander VI Premio a la Producción Artística Finalista
2018 Gobierno Vasco Departamento de Cultura Subvención Artes Plásticas
Modalidad de Creación-Producción
2018 Consorci de Museus Cultura Resident Investigación Artística
2017 The Solomon R. Guggenheim Museum Beca Basque Artist Program
2016 Fundación Bilbaoarte Fundazioa Beca de Residencia Artística
2016 La Térmica Centro de Cultura Contemporánea Beca Creadores
2014 The Columbia Threadneedle Prize Artista Selección