Telesforok esandakoak
Martxotik (Telesforo Monzon hil zenaren urteurrenaren hilabetea) urte bukaera arte, astero bere esaldi esanguratsu bat igoko dugu orrialde honetara. Hainbat eremutan bere ideiak ezagutzeko modu laburra eta atsegina.
E T X E K O O K
“Lehenik arrima gaitezen etxekook. Hauzokoekin mintzatuko gara gero. Ez al da hori abertzaletasunak agintzen duen bide bakarra?”
G A Z T E L E R A
Etorkizuneko Euskadin gaztelerak hizkuntza arrotz guztiei onartzen zaizkien eskubideak izan beharko ditu, baina ez gehiago.
N A F A R R O A
“ Nafarroa Kantauri Itsasoko hondartzetan hasten da -Nafarroako Itsasoa-“.
K O N S T I T U Z I O A
Nik ezin dut traidore izatera behartzen nauen konstituzio bat onartu.
E L K A R R E K I N
“Beti esan ohi dut Guk abertzaleen artean elkarrekin konpondu behar dugula, lehenik. “
G A Z T E A K
“Nun zaizte gazteak? Zuengan ezarri dugu esperantza. Izarrak iritsi nahiz, zerurantz luzatuak ikusi nahi zuen besuok”
G U D A R I E K I N
Ni gudariekin irten nintzen eta gudariekin jarraitzen dut.
E S T A T U B A T
1936ean 9 hilabete iraun zuen euskal estatu burujabe bat izan zen
K O N T U Z
Kontuz Euskadi galduko baituzue Kuba edo Filipinak galdu zenituzten bezala
I N D E P E N D E N T I S T A
Ni independentista naiz. Ez dut izkutatzen. Ez da independentista izateaz lotsatu behar. Ibaiak itsasora joateaz lotsatuko balira bezela litzateke.
Z A P A L T Z E R A
Zapaltzera datorren armada bat ezin da herriko semeen erantzun bortitzarekin alderatu.
B O R O N D A T E A
Lau aldiz azaldu du Nafarroak Euskadi izateko borondatea.
O S O A
"Nahiago dugu lorontzi osoa, nahiz eta hutsa egon, transferentzia paperetan bildutako lorontzi pusketak baino”
B I O L E N T Z I A
Ez da ETA izan biolentzia sortu duena . Biolentzia izan da ETA sortu duena.
T ER R O R I S T A K
Hemen gertatu dena zera da: terrorista batzuk orain 150 urte etorri zirela eta burujabetza zaku batean eroan zutela.
P R E S O A K
Gure herriko preso bakoitza sinbolo eta martir bat da guretzat.
G O I B E L A
Nork jartzen du zalantzan euskara gure klase garaiei esker iritsi zela bere gaur egungo egoera goibelera, zeinari bateragarri iruditu baitzitzaizkion Herriarekiko maitasun handia eta bere hizkuntzarekiko hain desatxikimendu handia?
A T Z E R A E Z I N A
Niretzat, zalantzarik gabe, irabazi egin dugu. Euskadiren askapen prozesua atzeraezina da. Baina Pazko goizaren aurretik Ostiral Santu bat gera daiteke oraindik zeharkatzeko, luze edo laburragoa baina bereziki gogorra.
E U S K A R A
Aberriaz erdaraz sutsuki hitz egiten duen baten eta aberriaz euskaraz hotz-hotzean hitz egiten didan beste baten artean, ni azken honekin geratuko naiz.
S O L D A T A K
Soldata ez da hertsiki neurtu behar lortutako erabilgarritasunen arabera, baizik eta bete beharreko premien arabera, soldatak langileei nolabaiteko zintzotasunez bizitzeko aukera eman diezaien.
A R R I S K U T S U A
Herri baten borondatearekin ezkutaketan jolastea jolas arriskutsua da. Historiak erakusten baitigu batzuetan paperak trukatzen direla, eta gaur ehorzle lanak egiten dituenari hilobiratze lanak egitea egokitu dakioke bihar.
Z U Z E N T A S U N A
Baina, guztiaren gainetik, Nafarroa eta Euzkadi aske izango dira berriro. Bi arrazoirengatik: gure asmoen zuzentasuna eta bultzatzen gaituen sakrifizio-izpiritua.
E U R O P A N
Amende doktorea, (Gutxiengoen Biltzarreko idazkaria) adierazi Europan Euzkadik eskatzen duena inolako zalantzarik gabe: bere askatasunak lortzea.
E R R E S I S T E N T E A K
Inork ez du ez bakerik ez armistiziorik sortu euskaldunen izenean. Gure artean inork ez du porrota onartu, ezta presoz betetako kartzelak ere. (..) Gaurko erresistenteak, beraz, gudari izaten jarraitzen dute guretzat. Atzokoak bezala.
G U G E U
Ez gaitezen gu geu engainatu, gure askatasunen birkonkistak gure egintza izan behar du, bakar-bakarrik. Horiek lortzeko dugun borondate sendo eta bizia izango da egingarri egingo diguna.
H I P O K R I S I A
Gerra eta indarkeria gorroto ditugu. Baina are gehiago gorrotatzen dugu hipokrisia. Eta eskuak ez digu dardararik egiten hipokrita perfektutzat jotzean Frantziako Erresistentzia isilean goraipatu eta gure Gudarien zigorrik txikienaren aurrean jantziak urratzen dituztenak.
A S K A T A S U N A
Nazionalismoa ez da jai handiak eta mitin handiak antolatzeko bakarrik; ez da lasai bizitzeko, aberriaren askatasunak lortzeko baizik, eta gure bihotzean eta pentsamenduan ez da egon behar askatasuna baino amets edo asmo handiagorik.
I N D A R R A
Politikan oso garrantzitsua da arrazoia izatea, baina ez da nahikoa. Indarra ere izan behar da.
C A T A L U N Y A
Katalunia eta Euzkadi bateginik doazen heinean, helduko da beraien askatasun eguna. Gora Euzkadi, Gora Catalunya!
A R R O T Z – I T X U R A
Asmoz, oituraz, iritziz, izkeraz, IZATEZ, egunetik egunera geure eŕiari eŕdal eta aŕotz itxure geixeago ematen ari ez ote geran belduŕ naiz. Ernai gaitez! Euskal gogoa abertzaleen eskuetan eten zala geroak esan ez dezan...
A U T O N O M I A
Izan ere, Kubatik Aljeriara, askapen nazionalaren etapak berdinak izan dira beti. Zapaldua autonomia eskatzen hasten da, zapaltzaileak haserre errefusatzen duena. Harik eta zapaltzaileak Autonomia eskaintzen duen arte, zapaldua jada asebetetzen ez duena, Independentzia baita jada galdatzen duena. Eta ematen ez bazaio hartu egiten duena.
A R T I S T O K
Gure musikariok!, gure olerkariok! Gure antzezlariok! Gure bertsolariok! Gure poetok! Ikus ezazue, beraz, gure herria argitara etortzen! Eta emaiozue sortzeko behar duen arnasa! Euskadiko artistok! Zuen herriari emaiozue edaten! Berrogei urte horietan hainbeste izerdi, malko eta odol galdu izanda, Euskal Herria ere, sortzerakoan, egarri baita. Euskadiko artistok! Esperantzaz beterik, zeuen eskuetan ezartzen dugu gure herriaren arima!
A L T X A M E N D U A
Guk ekarri genuen gerra? Guk zalbadu genuen eta odola eta sua ezarri? Gu al gara gaur egun besteei askatasuna kentzen diegunak? Nork eman zuen altxatzeko agindua? (...) Hori atzo izan zen. Eta hori gaur ere bada.
E R A B A K I T Z E K O – E S K U B I D E A
Gure arazoak irtenbide bat besterik ez du. Euskal Herriak bere etorkizuna askatasunez erabakitzeko duen eskubidea aitortzea. Horretarako, bere subiranotasuna aitortzen dion estatu batetik abiatu behar da. Gainerako guztia euskaraz esango genukeena da guretzat: ahuntzaren gauerdiko eztula.
A B E R T Z A L E A K
Asko dira gerra luze honetan beren bizitza utzi duten abertzaleak. Nik dakidala, guda zelaian hiltzean edo fusilatua izatean ez zaio inori Gora Kontzertu Ekonomikoa! garrasi egiten entzun.
N A F A R R O A
"Gure hizkuntza Lingua Navarrorum da. Arrano Beltzak lurreko euskal herritar guztiei ematen die itzal. Iruñea Euskal Herri osoko hiriburua da."
I N D E P E N D E N T Z I A
"Herrien independentzia erreka igarotzeko prest zegoen jendearekin lortu da. Ez hankak belaunen gainetik bustitzeko beldur ziren jaunekin."
Z A Z P I A K B A T
"Mugaren bi aldetako Euskaldunak / Euskal herritarrak egiten ari diren borroka, euren biziraupenaren aldeko borroka bat da."
B A T A S U N A
"Askatasunik ez dugu izango indarrik ez badugu. Indarrik ez dugu izango batasunik ez badugu."
I N T E R N A Z I O N A L I S M O A
"Nazionalistak dira benetako internazionalistak, herrien arteko zapalkuntzarik ez dagoen munduan soilik baitu lekua nazionalizmoak."
E U S K A R A
"Benetako herri bat sortu nahi baldin badugu eta bere buruaren jabe izan nahi baldin badu, oinarri nagusi bat behar dugu eta oinarri hau Euskara da. Ez badugu Euskararen gain finkatzen Euskal Herria, ez dugu Euskal Herri bat sortuko."
B E R D I N T A S U N A
"Gure herrian, guztiok berdinak garela da demokraziaren oinarria, bereizketak egitea euskal arimaren aurka joatea da."
A B E R R I A
“Euskal herritarrok aberria dugu, gure inteligentzian eta gure bihotzean, urte asko eta gero hausnarketaz eta bultzadaz loratu dena”.
